 |
| Centralny parterowy budynek mieszkalny |
Pałac prymasa Poniatowskiego,
wybudowany w latach 1774-1779 według projektu Dominika Merliniego
(1730-1797), jest głównym elementem zespołu pałacowo-parkowego w
Jabłonnie. Pałac był przebudowywany w latach 1837-1838 według
projektu Henryka Marconiego (1792-1863), w 1944 r. został spalony
przez Niemców, po 1953 r. odbudowany według projektu Mieczysława
Kuźmy (1907-1983). Powojenna odbudowa miała charakter ahistoryczny
i dzisiejszą postać pałacu tworzą zrekonstruowane elementy z
różnych epok: części środkowej przywrócono stan z końca XVIII
w., częściom bocznym zaś z pierwszej połowy XIX w., zmieniając
jednak ich elewacje. Współczesne wyposażenie pałacu zostało
skompletowane po 1945 r. i tworzą je obrazy i rzeźby z końca XVIII
w. i z początku XIX w. Pałac składa się z trzech budynków:
parterowego centralnego – pełniącego niegdyś funkcje mieszkalne
oraz z dwóch bocznych dwupiętrowych pawilonów.
 |
| Widok pałacu od strony Wisły |
 |
| Widok od strony bramy wjazdowej |
Jabłonna od 1418 r. była własnością
biskupów płockich. Odkupił ją od kapituły w 1773 r. Michał
Jerzy Poniatowski (1736-1794) – brat króla Stanisława Augusta
(1764-1795), ówczesny biskup płocki, po 1784 r. zaś prymas Polski.
Po śmierci prymasa Jabłonnę odziedziczył jego bratanek książę
Józef Poniatowski (1763-1813). Posiadłość przeszła następnie na
ręce siostry poległego w bitwie pod Lipskiem księcia – Teresę z
Poniatowskich Tyszkiewiczową (1760-1834) a w 1822 r. stała się
własnością Anny z Tyszkiewiczów Potockiej (1779-1867), za której
sprawą dokonano przebudowy pałacu i przekomponowania parku w duchu
romantyzmu. W 1945 r. posiadłość została upaństwowiona a w 1953
r. przeszła na własność Polskiej Akademii Nauk, pełniąc od tej
pory funkcję jej ośrodka konferencyjno-wypoczynkowego.
 |
| Oficyna zachodnia |
 |
| Oficyna wschodnia |
 |
| Sala Kominkowa |
 |
| Jeden z saloników |
Park pałacowy w stylu angielskim
powstał w latach 70-80 XVIII w. według projektu Szymona Bogumiła
Zuga (1733-1807) w miejscu wcześniejszego barokowego ogrodu,
przekomponowywano go zaś w latach 1827-1837 według projektu H.
Marconiego i w latach 1955-1956 według projektu Gerarda Ciołka
(1909-1966). Obecnie park mierzy sobie 30 ha i cieszy się bogatym
drzewostanem z lipami, dębami, jaworami, modrzewiami, wiązami i
klonami. Pierwotne założenie parku zaburzyło wzniesienie wału
przeciwpowodziowego nad Wisłą w końcu XIX w.
 |
| Oranżeria |
 |
| Altana chińska |
Wiele elementów wcześniejszych
założeń parkowych nie przetrwało do naszych czasów: pergola,
most chiński, ptaszarnia, drewniany wodozbiór i inne. Współcześnie
istnieją kordegardy: wschodnia i zachodnia, pawilony: wschodni i
zachodni (1780-1782), oranżeria (1784), wiecznie „remontowana”
drewniana altana chińska (1781), łuk triumfalny wystawiony przez
Annę Potocką na cześć księcia Poniatowskiego (1842), sztuczna
grota, od dwudziestu lat odgrodzone blaszanym parkanem ruiny
szklarni, ruiny stajni-wozowni, zegar słoneczny z pierwszej połowy
XIX w. oraz postumenty pod kandelabry z końca XVIII w. Perspektywę
owalnego gazonu na podjeździe do pałacu zaśmieca niestety parking
dla samochodów przed mieszczącą obecnie biura oficyną wschodnią.
 |
| Łuk Triumfalny na cześć księcia Poniatowskiego |
 |
| ruiny Szklarni |
 |
| Oranżeria |
Komentarze
Prześlij komentarz