Przegląd wydarzeń w Iraku (7-12 lutego)

Sytuacja polityczna

5. lutego p.o. premiera Iraku, Mohammed Tawfiq Allawi spotkał się w Bagdadzie z dowódcą Irackich Sił Specjalnych (ISS, „Złota Dywizja”), generałem porucznikiem Abdulem Wahadem al-Saadim. Dyskutowano prawdopodobnie stanowisko w nowym rządzie dla gen. A. W. Saadiego. Jego dymisja we wrześniu 2019 r. przez ówczesnego premiera Abdula Adela Mahdiego była jedną z przyczyn wybuchu protestów ulicznych kolejnego dnia.

Po pacyfikacji protestów w świętych miastach szyitów Nadżafie i Karbali 4-6 lutego przez, znanych jako „błękitne czapki”, zwolenników nacjonalistycznie zorientowanego duchownego Muktady as-Sadra , w toku których 5. lutego w Nadżafie śmierć poniosło 8 demonstrantów, dezaprobatę dla przemocy wyraził najwyższy szyicki duchowny Iraku, wielki ajatollah Ali al-Sistani, nazywając zajścia „bolesnymi i nieszczęśliwymi”, powstrzymując się jednak zarazem przed ostrzejszą krytyką M. as-Sadra. 11. lutego M. as-Sadr ogłosił rozwiązanie milicji „błękitnych czapek”.

7. lutego, koordynator protestów w mieście an-Nasirija w muhafazie Zi Kar, występując w imieniu protestujących w całym Iraku, dał władzom tydzień na przedstawienie zasad przeprowadzenia referendum nad osobą nowego premiera, domagając się zarazem dymisji pełniącego obecnie obowiązki szefa rządu M. T. Allawiego. W razie niespełnienia tych warunków, protestujący grożą eskalacją wystąpień we wszystkich muhafazach i oblężeniem „zielonej strefy” w Bagdadzie. 10. lutego niezidentyfikowana jednostka ISS otworzyła ogień do demonstrantów blokujących dostęp do budynków uniwersytetu Al-Ain w an-Nasiriji, zabijając jednego z protestujących i raniąc trzech innych.

9. lutego „zatopieniem” M. T. Allawiego w ciągu trzech dni zagroził też M. as-Sadr, jeśli pełniący obowiązki premiera w składzie proponowanego gabinetu faworyzowałby „polityczne frakcje”. Zgodnie z Konstytucją Iraku z 2005 r., p.o. premiera M. T. Allawi zobowiązany jest przedstawić do 2. marca skład gabinetu, który następnie podlega zatwierdzeniu bezwzględną większością głosów przez 329-osobową Radę Reprezentantów (jednoizbowy parlament iracki). Koalicja wyborcza Sajrun (arab. „Naprzód”), której patronuje M. as-Sadr, w wyborach z 12. maja 2018 r. zdobyła 54 mandaty, tworząc najliczniejszą frakcję w parlamencie.

 12. lutego Dowództwo Operacyjne Bagdadu (DOB) porozumiało się z protestującymi w sprawie odblokowania okupowanych przez nich od października 2019 r. placów Khalani i Wathba oraz mostu Sinak, łączącego wschodni Bagdad z „zieloną strefą” w której znajdują się siedziby większości instytucji państwowych i ambasad. Pod okupacją protestujących pozostają wciąż plac Tahrir i most Dżumarija. W zamian za współpracę przy odblokowaniu mostu Sinak, DOB obiecało protestującym zapewnienie bezpieczeństwa przez ISS.

Terroryzm

8. lutego ISIS dokonało pięciu zamachów bombowych przy użyciu improwizowanych urządzeń wybuchowych. Zamachy przeprowadzono w kawiarni w dzielnicy Dżadida we wschodniej części Bagdadu, na targu na osiedlu Baija na południowym zachodzie miasta, oraz w położonych w północnej części miasta osiedlach Jokuk, Hurija i Kahira. Były to pierwsze takie zamachy od czasu ataku z 11. stycznia na osiedlu Ghadir we wschodniej części Bagdadu, gdy ISIS posłużyło się improwizowanym ładunkiem wybuchowym umieszczonym na motocyklu.

12. lutego irackie Dowództwo Połączonych Operacji ogłosiło rozpoczęcie jednostronnej (bez udziału USA i pozostałych okupantów Iraku), obejmującej wiele prowincji kraju kampanii przeciwko ISIS, której celem jest zabezpieczenie granic państwa z Syrią i Jordanią. Kampania jest prowadzona wzdłuż pięciu osi strategicznych, z udziałem Straży Granicznej, Dowództwa Operacyjnego Anbar, Dowództwa Operacyjnego Dżazira, Dowództwa Operacyjnego Środkowego Eufratu, oraz DOB. Jednostki Mobilizacji Ludowej (al-Haszd al-Szabi) prowadzić mają działania „oczyszczające” wokół świętych miast Nadżaf i Karbala.

Oś Oporu

10. lutego przy użyciu improwizowanych urządzeń wybuchowych zaatakowano konwój jankeskich najemników w Jusufiji, około 20 km. na południowy zachód od Bagdadu. Eksplozja spowodowała zniszczenia materialne, nie przyniosła jednak ofiar śmiertelnych. W pobliżu Jusufiji znajduje się baza wykorzystywana przez wspieraną przez Iran szyicką milicję Kataib Hezbollah.

11. lutego w 14 muhafazach odbyły się, zorganizowane przez al-Haszd al-Szabi, uroczystości kończące 40-dniową żałobę po zamordowanych przez jankesów 2. stycznia komendancie Abu Mahdim al-Mohandesie i generale Kasemie Sulejmanim. Dowódca al-Haszd al-Szabi, Falih al-Fajjad wygłosił w Bagdadzie przemówienie, w którym jankeski zamach nazwał „haniebną zbrodnią przeciwko ludzkości”.

 12. lutego USA przedłużyły na kolejne 45 dni zwolnienie Iraku z sankcji przeciw importowi irańskiego gazu i elektryczności. Poprzednie takie zwolnienie z października 2019 r. rozciągnięte zostało na 120 dni. Import energii elektrycznej z Iranu zaspokaja 1/3 zapotrzebowania Iraku, zaś poprzednie przerwy w dostawach elektryczności były jedną z głównych przyczyn ulicznych wystąpień przeciwko irackiemu rządowi. Zwolnienie Iraku z reżymu sankcji przez Waszyngton obwarowane jest warunkiem poszukiwania przez Bagdad alternatywnych źródeł energii,nie wskazuje jednak żadnego harmonogramu ani dat ramowych. Elastyczność porozumienia należy odczytywać jako instrument nacisku Waszyngtonu na Bagdad i Teheran.

Ronald Lasecki

(pierwodruk: Xportal.pl)