Rosja wychodzi z Traktatu o Otwartych Przestworzach


 

 

15. stycznia 2021 r. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Federacji Rosyjskiej (MSZ FR) poinformowało na swojej stronie internetowej o rozpoczęciu procedury wyjścia przez FR z Traktatu o Otwartych Przestworzach (Treaty on Open Skies, TOS). Po sfinalizowaniu procedur, stosowne zawiadomienie ma zostać przekazane państwom-depozytariuszom, którymi są Węgry i Kanada1.


Swoją decyzję FR uzasadniła opuszczeniem 22. listopada 2020 r. traktatu przez USA, co – zdaniem MSZ FR - „w sposób istotny naruszyło równowagę interesów Państw-Uczestników osiągniętą przy podpisywaniu Traktatu, przyniosło poważne straty jego funkcjonowaniu, podważyło rolę TOS jako instrumentu wzmacniającego zaufanie i bezpieczeństwo”2.


Strona rosyjska konstatuje również, że przedłożyła konkretne, odpowiadające warunkom Traktatu propozycje dotyczące przedłużenia jego działania, nie zostały jednak one poparte przez sojuszników USA3. Jak stwierdził dyrektor pionu naukowego międzynarodowego klubu dyskusyjnego „Wajdał” Fiodor Łukjanow, Rosja proponowała europejskim członkom NATO nieudostępnianie USA danych pozyskanych w ramach czynności przewidzianych przez Traktat4.


TOS5 podpisany został 24. marca 1992 r. w Helsinkach przez 27 państw-członków NATO i byłego Układu Warszawskiego i zaliczany jest do środków budowy zaufania w dziedzinie wojskowej, jego istotą jest zaś stworzenie państwom-stronom możliwości dokonywania obserwacji dowolnej części terytorium pozostałych sygnatariuszy przy użyciu nieuzbrojonych samolotów obserwacyjnych i innej aparatury6. Traktat wszedł w życie 1. stycznia 2002 r. 7Polska została jego sygnatariuszem 17. maja 1995 r. 8


USA poinformowały w końcu maja 2020 r. o uruchomieniu procedury wycofania się z Traktatu, oskarżając stronę rosyjską o jego liczne naruszenia oraz posługiwanie się nim jako instrumentem presji wojskowej. Rosja odrzucała oskarżenia Waszyngtonu, równocześnie zaś rzecznik prasowy jej prezydenta Dmitrij Pieskow oświadczył, że wycofanie się przez USA z Traktatu czyni porozumienie martwym9.


O podkopywanie Traktatu oskarżył Rosję zastępca rzecznika prasowego NATO Piers Cazalet, wyrażając przy tym nadzieję na dalszą współpracę z FR w zakresie kontroli zbrojeń10. „Krokiem zgodnym z prawem” nazwał z kolei wyjście FR z Traktatu przewodniczący komisji Rady Federacji (rosyjskiego senatu) ds. polityki informacyjnej Aleksiej Puszkow11. Przewodniczący komisji Dumy (izba niższa rosyjskiego parlamentu) ds. międzynarodowych Dmitrij Nowikow stwierdził, że MSZ FR przygotuje stosowne dokumenty które następnie będą głosowane przez Dumę12. Stosownej inicjatywy ze strony Prezydenta FR lub rządu FR spodziewa się przewodniczący komisji Rady Federacji ds. międzynarodowych Konstantin Kosaczew13.


Wedle opinii F. Łukjanowa, decyzja Rosji o wyjściu z TOS była słuszna, gdyż nie było praktycznie szans by Joe Biden zdecydował się wrócić do Traktatu. Zdaniem F. Łukjanowa, TOS, będąc porozumieniem podpisanym jeszcze w XX wieku, zdezaktualizował się w nowych warunkach i potrzebne są nowe środki budowy zaufania wojskowego. Wedle eksperta, bfTOS był po części symbolicznym a po części praktycznym instrumentem utrzymania przejrzystości i stabilności strategicznej, ale jego upadek nie spowoduje żadnej tragedii14.


W pojawiających się komentarzach zwraca się uwagę, że Unii Europejskiej nie udało się przekonać USA do pozostania w TOS i że faktyczny upadek Traktatu utrudni regulację napiętych szczególnie od 2014 r. stosunków Zachodu i Rosji15.


Ronald Lasecki

6A. Towpik, Bezpieczeństwo w stosunkach międzynarodowych, [w:] E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza-struktura-dynamika, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2004, s. 158.

 

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Prawda patriarchatu

Obraz
  Naszą naturę ukształtowała nasza prehistoria. Człowiek współczesny przejawiający zachowania religijne, używający broni i zdolny żeglować po akwenach morskich ukształtował się ostatecznie 50 tysięcy lat temu. Korzenie naszego gatunku sięgają jednak aż 300 tysięcy lat w przeszłość, gdy wyodrębnił się gatunek homo sapiens. Najodleglejsza przeszłość człowieczeństwa, jak wskazuje w swojej książce „Dzieje człowieka od jego początków do IV tysiąclecia p.n.e.” paleoantropolog Ian Tattersall, to zaś od 13 mln. do 5 mln. lat temu, gdy linia ewolucyjna prowadząca do homo sapiens oddzieliła się od linii prowadzących do naszych najbliższych ewolucyjnych krewnych – szympansów i bonobo. W międzyczasie, jak pisze ten sam autor, człowiekowate wyszły z lasów na sawanny i przybrały postawę wyprostowaną (6 mln. lat temu), zaczęły posługiwać się narzędziami (3,3 mln. lat temu), powiększyły się rozmiary ich mózgów (2,3 mln. lat temu), rozpoczęły kolonizację Eurazji (2 mln. lat temu), zaczęły używać og
Czytaj więcej

Separatyści wygrywają w Polinezji Francuskiej

Obraz
  W wyborach do Zgromadzenia Terytorialnego (Assembl é e territoriale) Polinezji Francuskiej 30 kwietnia 2023 r. zwyciężyła separatystyczna partia T āvini Huiraʻatira byłego prezydenta Oscara Temaru, pokonując ugrupowanie T ā pura Huiraʻatira obecnego prezydenta É douarda Fitcha większością 44,2% głosów do 38,5% głosów, co daje niepodległościowcom 38 mandatów w 57-osobowym parlamencie. Najprawdopodobniej 12 maja 2023 r. Zgromadzenie Terytorialne wybierze nowego prezydenta terytorium, kandydatem na którego jest polityk zwycięskiej partii Moetai Brotherson. Porażka dotychczasowego prezydenta, wedle dziennika „Le Figaro”, spowodowana jest społecznym odbiorem postępowania władz podczas epidemii COVID-19, inflacją na poziomie 8,5% oraz wprowadzeniem nowego podatku VAT dla utrzymania lokalnego systemu zabezpieczenia społecznego 1 Zwycięskiej partii pogratulował na Twitterze francuski minister spraw wewnętrznych i zamorskich G é rald Dermanin. Polinezja Francuska ma we francuskim sy
Czytaj więcej

Popieram akcję Grzegorza Brauna

Obraz
  Nie zamierzam zajmować stanowiska wobec religijnego znaczenia „akcji strażackiej” posła Grzegorza Brauna . Nie znam się na religii żydowskiej i nie wiem czy rzeczywiście jest to „rasistowski, dziki kult”jak twierdzi przywódca Konfederacji Korony Polskiej. Mam kilka książek na temat judaizmu i bodajże jedną na temat żydowskich zwyczajów i tradycji, czekają one jednak na lepszy dla siebie czas, gdyż tematów żydowskich nie uważam za priorytetowe. Nie zamierzam więc też wypowiadać się na temat religijnej treści żydowskiego święta Chanuki. Sprawa jest tym bardziej złożona, że krytyczna postawa posła Brauna wobec Chanuki wynika, jak on sam twierdzi, z jego wierzeń katolickich . Dla oceny jego postępku pod kątem religijnym, należałoby się więc przyjrzeć nie tylko znaczeniu Chanuki wedle wyznawców judaizmu ale też wedle doktryny katolickiej – na dodatek, w jej wersji sprzed reform II Soboru Watykańskiego, ponieważ Grzegorz Braun określa się jako „tradycjonalista katolicki”, tak więc prze
Czytaj więcej