Kornel Sawiński - Pentti Linkola jako ekocentryczny ekstremista

Poniżej zamieszczam gościnnie (za zgodą Autora) artykuł naukowy Kornela Sawińskiego na temat Penttiego Linkoli (1932-2020), gdyż jest to najlepszy znany mi tekst w języku polskim podsumowujący dorobek zmarłego finlandzkiego ekologa, z którym warto by miała możliwość zapoznać się większa grupa Czytelników. (R.L.)  

RYS BIOGRAFICZNY

Kaarlo Pentti Linkola urodził się 7 grudnia 1932 roku w Helsinkach, ale już od wczesnych lat dziecięcych znaczną ilość czasu przebywał w rustykalnej arkadii, zamiejskiej posiadłości jego matki. Jego ojciec Kaarlo Linkola był rektorem Uniwersytetu Helsińskiego a dziadek od strony matki Hugo Suołachti, pracował jako kanclerz tego samego uniwersytetu. Po pierwszym roku Linkola zrezygnował z akademickiej formuły zdobywania wiedzy decydując się na zostanie „samodzielnym badaczem przyrody”, owocem, której było napisanie wspólnie z ornitologiem dr Olavi Hildenem w 1955 r. „Wielkiej Księgi Ptaków” Suuri lintukirja1 . 

Pierwszą polityczną publikacją Linkoli był napisany w 1960 r. pamflet „Za Ojczyznę i rodzaj ludzki” Isänmaan ja ichmisen puolesta2 , w którym cierpiący w tym czasie na depresję autor stoi na stanowisku konsekwentnego pacyfisty, argumentując swoją odmowę odbycia zasadniczej służby wojskowej względami religijnymi i politycznymi.

Po raz pierwszy radykalnie ekocentryczne poglądy sformułował Linkola w zbiorze esejów „Marzenie o lepszym świecie” Unelmat paremmasta maailmasta3. Od tamtej pory występuje jako konsekwentny krytyk „nowoczesnego zachodniego stylu życia”, który doprowadzi- Jego zdaniem do absolutnego wyczerpania zasobów naturalnych Ziemi.

Teza ta nie ma charakteru przesadnie oryginalnego na szerokim gruncie światopoglądu ekocentrycznego. Oryginalne, śmiałe i mocno kontrowersyjne pozostają jednak poglądy i życiowa postawa Linkoli mające dać odpowiedź jak uniknąć ostatecznej katastrofy ekologicznej. Autor poświęca im dwie swoje ostatnie pozycje książkowe „Wprowadzenie w lata 90-te” „Jochdatus 1990-luwun ajatteluun4 oraz „Życie można wygrać” Woisiko ełämä woittaa5 , która stanowi zbiór artykułów opublikowanych w różnych fińskich gazetach i czasopismach. Na fińskim rynku wydawniczym wszystkie książki Linkoli stały się bestsellerami. 
 
IDEA

Popularny w Finlandii, poza granicami prawie zupełnie nie znany, zasłynął swoimi pracami z dziedziny ochrony otaczającej przyrody, o niszczenie, której oskarża ludzkość zarówno w sensie ogólnym jak i poszczególne ludzkie społeczności.

Pentti Linkola- mizantrop z formy życia, głosząc hasło deindustrializacji proponuje kontrowersyjnie użycie ludobójstwa do kontroli naturalnego bilansu i uratowania Ziemi od ludzkiej ekspansji, niszczącej przyrodę tak w sensie ogólnym jak i jej pojedyncze biologiczne gatunki.

Idealnym dla Niego ustrojem społeczno-politycznym jest kierowana przez nieliczną wykształconą elitę totalitarna dyktatura, gdzie ogół społeczeństwa żyje według średniowiecznych standardów, a konsumpcja ograniczona jest tylko do odnawialnych zasobów.

Znany ze swej miłości do ptaków, w swych utworach zachwyca się dziką przyrodą, fińskimi lasami, deklarując jednocześnie potrzebę unicestwienia kotów, psów i innych obcych- jego zdaniem fińskiej biosferze gatunków zwierząt.

Deklarując się jako ateista, uważa jednocześnie, że sfera religijności w licznych aspektach jest pożyteczna dla funkcjonowania „zdrowych społeczności.” Stoi jednak na stanowisku konsekwentnego krytyka dogmatów religii abrahamicznych jako kultywujących płodność, desakralizujących naturę, swoistym antropocentryzmem.

W sferze obyczajowej Linkola jako krytyk cywilizacji współczesnej reprezentuje opcję raczej konserwatywno-zachowawczą odwołując się do purytańskiego charakteru społeczności wiejskich.

      Linkolę jako filozofa określić można terminem: „biocentrystyczny empirysta”. Twierdzi on, że gatunek ludzki powinien zajmować zdecydowanie mniejszą niszę ekologiczną, niż zajmuje obecnie. Człowiek powinien również zejść ze ślepej-Jego zdaniem ścieżki „niekończącego się wzrostu ekonomicznego” jednocześnie rezygnując z korzystania z nowoczesnych technologii.

      Linkola proponuje zetrzeć wszystkie wielkie miasta z oblicza Ziemi przy pomocy broni atomowej- „Zakrawa na szaleństwo, że na tej planecie są miliardy ludzi ważących ponad 60 kg”6.

      Uważa jednak, że nowe enwiromentalistyczne społeczeństwo powinno dysponować rozwiniętą technologią wojskową do tego by bronić się przed próbami podboju przez społeczeństwa „ilości i konsumpcji”. Wg Niego przeludnienie stanowi największą groźbę dla życia na Ziemi, sposobem na regulacje wzrostu liczby ludności powinno być szerokie zastosowanie osiągnięć eugeniki oraz celowe ludobójstwo. Linkola często posługuje się taką oto metaforą: „Co robić, gdy statek mieszczący stu pasażerów nagle się wywrócił, a zwodowana została tylko jedna łódź ratownicza z miejscem dla zaledwie 10 osób? Gdy łódź ratunkowa się zapełni, ci którzy nienawidzą życia będą próbowali zapełnić ją większą ilością ludzi i tym sposobem wszystkich zatopią. Ci, którzy kochają i szanują życie, porwą okrętową siekierę i poodrąbują ręce tym, którzy będą próbowali się wepchnąć na pokład”.7 W swoich pracach Linkola nazywa rodzaj ludzki eufemistycznie „homo destructivus”, traktuje rodzaj ludzki jako nowotworową naleciałość na ciele przyrody. Kiedy gdzieś na świecie zaczynają się lokalne wojny, występuje w środkach masowego przekazu ze swoimi kontrowersyjnymi poglądami, twierdząc, że wojna jest dobra, ponieważ sprzyja zmniejszeniu ludności walczących krajów. 

    Oponenci oskarżali wielokrotnie Linkolę o „pronazistowskie” sympatie, przyklejając mu etykietę „ekofaszysty”.Pomimo, że nie udziela on jednoznacznego poparcia dla ustroju faszystowskiego, może być ideologicznie zlokalizowany jako totalitarny, głęboki ekolog, zaś jego wychwalanie ekologicznych osiągnięć niemieckiego narodowego socjalizmu uzasadnia nazywanie go „ekofaszystą”.

Zmarły w 2003 r. fiński filozof i logik Georg Henrik von Wright scharakteryzował Linkolę jako: „najtrzeźwiej myślącego człowieka w tym kraju (Finlandii)8 . Z kolei 18-letni uczeń Pekka-Eric Auvinen, który w szkole w fińskim mieście Tuusula zastrzelił 8 osób zamieścił w internecie manifest, w którym nazywa Linkolę „swoim mistrzem”. Mistrz jednoznacznie nie zdystansował się jednak od czynu młodocianego szaleńca. W Finlandii książki Linkoli są bestsellerami. Reszta świata zwyczajnie odrzuca jego światopogląd, dowodem jest artykuł w Wall Street Journal z 1995 roku oraz stosy nienawistnych listów, jakimi jest zasypywany.

Z bardziej konstruktywnej działalności Linkoli warto wspomnieć o założeniu fundacji „Finnish Natural Heritage Foundation”9.

Fundacja wykupuje lasy od prywatnych właścicieli, ocalając je przed wyrębem. Obecnie Fundacja wykupiła 15 obszarów leśnych głównie w Południowej Finlandii (ostatnio w Kustavi w zachodniej Finlandii). Podróżnicze opowieści Linkoli pełne są nieskrywanego podziwu dla natury i jej mocy. Nie jest to płytka, bezpieczna miłość do natury w rodzaju mainstreamowych, zadekretowanych organizacji ekologicznych. Jego surowa postawa życiowa, brutalnie naturalistyczny stosunek do rzeczywistości pozwalają sądzić, że jest to człowiek o ostatecznie zinternalizowanym uniwersum symbolicznym. Po prostu do końca wierzy w to co mówi. 

Dla Niego natura nie ma charakteru zewnętrznego, nie można jej oglądać przez okno i zachwycać się nią z bezpiecznej odległości, natura nie jest miejscem do którego każdy może przyjść na urlopie raz do roku.

Linkola traktuje naturę jako samoregulującą się, inteligentną moc sprawczą, która funkcjonuje w bardzo subtelny, często nieczytelny dla człowieka sposób. Stabilizujące działania natury manifestują się poprzez funkcjonowanie rozmaitych mechanizmów usprawniających przystosowanie do nowych warunków ekologicznych. Wiele gatunków zwierząt potrafi np. tworzyć system samoregulującej się kontroli nad ilością, która jest w stanie zapobiec sytuacjom głodowej śmierci zagrażającej istnieniu populacji. Choroby są tego rodzaju inteligentnym, zbawczym regulatorem i pojawiają się celowo jako reduktory nadmiernej ilości populacji. Gatunek ludzki- traktowany przez Linkolę jako „pomyłka natury”, może oczywiście unikać dzięki ochronie zdrowia i nowoczesnej technologii tych naturalnych regulatorów, ale tylko do czasu. Reperkusje tego rodzaju prób oszukiwania rozgniewanej już natury są nieuniknione i czym prędzej zdamy sobie z tego sprawę tym jako gatunek wyjdziemy z tej sytuacji mniej wyniszczeni. 

Linkola nie buduje swoich skrajnie ekocentrycznych teorii w oparciu o jakąkolwiek moralność czy dualistyczną aksjologię (natura vs kultura). W przeciwieństwie do typowych „Zielonych” polityków i aktywistów, daje upust swoim pierwotnym instynktom jedząc mięso i lubując się w polowaniach. Podczas gdy mainstreamowe organizacje ekologiczne, charakteryzują się akcentowaniem empatii, pacyfizmu, Linkola kieruje się zimną, bezwzględnie brutalną, holistyczną analizą rzeczywistości. Ludzkość jakkolwiek gatunek wyjątkowy funkcjonuje niezaprzeczalnie na tych samych zasadach co inne gatunki. Wszystkie nasze (jako ludzi) czyny powodują takie a nie inne konsekwencje, które powinny być rozważone w wyżej przeanalizowanym kontekście, czyli jaki jest ich ostateczny wpływ na ekosystem w sensie globalnym. Tego rodzaju sposób myślenia został prawie całkowicie zarzucony od nastania epoki nowożytnej. Zdaniem Linkoli okres ten charakteryzuje się skrajnym antropocentryzmem, czyli funkcjonowaniem zróżnicowanej wewnętrznie metanarracji, która pozwala ludziom traktować siebie jako zupełnie zewnętrzny względem mechanizmów przyrody, świat, w którym można robić wszystko bez obaw poważniejszych konsekwencji. W powszechnej świadomości funkcjonuje dychotomiczna wizja rzeczywistości (natura vs kultura). Skutkuje ona wyobrażeniem, że natura jest obszarem dla nas obcym, dalekim nie mającym na co dzień z nami wiele wspólnego, jest pierwotnym lasem, dziką dżunglą , niezbadanym oceanem, czy niezdobytą górą. Struktura funkcjonowania natury jest z losem gatunku ludzkiego bezwzględnie powiązana. Funkcjonujemy w niej czy tego chcemy czy nie. Linkola pyta czy jest możliwe ustawienie naszych soczewek oglądających rzeczywistość w ten sposób by dostrzec dominujące w niej naturalistyczne mechanizmy. Odpowiada, że im prędzej tak się stanie tym większe mamy szanse na przetrwanie jako gatunek.

DESTRUKCYJNY CHARAKTER NOWOCZESNYCH SPOŁECZEŃSTW

       Problemom funkcjonowania paradygmatów nowoczesnych społeczeństw „ilości i konsumpcji” poświęcił Linkola znaczny obszar swojej aktywności, wymieniając kilka najistotniejszych skaz na konstrukcji współczesnych społeczeństw. Współcześni mainstreamowi Zieloni akcentując problem światowego ocieplenia, akcentując prawa zwierząt itp. koncentrują się raczej na skutkach. Linkola poszukując archetypicznych praprzyczyn antropocentrycznego antyekologizmu historycznie wskazuje na oświeceniowy rozkwit humanizmu, który doprowadził do traktowania pojedynczej ludzkiej egzystencji jako czegoś absolutnie wyjątkowego, zasługującego na przetrwanie za wszelką cenę. W dalszym etapie oświeceniowe idee doprowadziły do obecnej dominacji aksjomatów „wzrostu” i „wolności” tworząc fundamenty współczesnych społeczeństw „szalejącego spustoszenia”. Tysiące gatunków zwierząt zniknęło z powierzchni ziemi a niektórzy nadal myślą, że „zielone” produkty są w stanie rozwiązać wszystkie nasze środowiskowe problemy10. 

           Linkola jest jednym z niewielu współczesnych myślicieli, który w sposób brutalnie, bezkompromisowy atakuje kult ilości i wartości ludzkiej egzystencji w sensie zarówno jednostkowym jak i zbiorowym. 
 
Nowoczesna cywilizacja zdaniem Linkoli „hoduje” gatunek ludzki oraz (co ważne) jego potrzeby zupełnie poza kontrolą przyrody. Jeśli np. przyglądniemy się swojemu miastu i terenom podmiejskim sprzed 15-20 lat to nieproporcjonalna w stosunku do przyrostu liczby ludności ekspansja industrializmu jest widoczna jak na dłoni-twierdzi Linkola. Na przestrzeni 100 lat widać to bardziej wyraziście ponieważ wzrost liczby ludności i jej potrzeb jest w tym zestawieniu jeszcze bardziej znaczący.

Obszary, na których rosły prawdziwe, dzikie lasy, wokół których funkcjonowały naturalne, rustykalne formy organizacji życia społecznego zostały przez szalejący industrializm zmiecione z powierzchni ziemi. Linkola opisuje własne doświadczenia w rodzimej Finlandii: zniknięciu dawnych „kultur natury”, oraz wielu gatunków flory i fauny towarzyszy postawa powszechnej ludzkiej bierności. Pyta co może być ostatecznym celem bezgranicznego tak ekspansywnego zwiększania populacji gatunku ludzkiego? 

Cyt. „Kto tęskni za wszystkimi, którzy zginęli podczas II WŚ? Komu brak dwudziestu milionów wybitych przez Stalina? Kto żałuje 6 milionów Żydów Hitlera? Izrael trzeszczy od przeludnienia; w Azji Mniejszej przeludnienie powoduje walki o zwykłe metry kwadratowe brudu. Miasta na całym świecie zostały dawno temu przebudowane i zapełnione ludźmi po brzegi, a ich kościoły i pomniki odnowione aby kwaśny deszcz miał co żreć. Komu brak niewykorzystanego potencjału rozrodczego zabitych w II WŚ? Czy w tej chwili światu brak kolejnej setki milionów ludzi? Czy panuje niedobór książek, piosenek, filmów, piesków z porcelany, dzbanków? Czy jeden miliard ucieleśnień matczynej miłości i jeden miliard słodkich srebrnowłosych babci nie wystarczy11?

INDUSTRIALIZM I NOWOCZESNA TECHNOLOGIA

Do jakich ekologicznych skutków prowadzi bezgraniczny kult postępu- pyta Linkola. Gdzie zaczyna a gdzie kończy się jego pozytywna rola?Tego rodzaju pytania od wielu lat zadają sobie filozofowie jednak, rzadko kiedy dają na nie odpowiedzi w duchu paradygmatów społeczeństw przed nowożytnych. Według Niego właśnie nastanie epoki nowożytnej jest umownym historycznym limes, od nastania którego rozpoczął się okres dominacji „homo destructivus”. W epoce przed nowożytnej średnia długość życia ludzi wynosiła koło 30 lat, ludzie wierzyli w zabobony, które skutecznie powstrzymywały ich ekspansjonistyczne względem natury zapędy, ludzkość bardzo surowo i ascetycznie, bezpiecznie względem ekologicznej równowagi funkcjonowała na poziomie organizacji życia codziennego. Obecnie natomiast żyjemy średnio koło 70 lat, posiadamy przemysł rozrywkowy, osładzający nam i tak bezpieczne życie, nie musimy mierzyć się ze złymi drapieżnikami i mroźnymi zimami. To w rozwoju techniki i medycyny Linkola upatruje główną przyczynę tak radykalnego wydłużenia czasu trwania życia, ograniczenie biedy i głodu (naturalnych reduktorów populacji) usunięcie kulturowych praktyk uznanych za nieludzkie.
W obecnym stuleciu poczucie destrukcyjnej działalności człowieka wobec przyrody jest dość powszechne. Głęboki kryzys ekologiczny wydaje się faktem niepodważalnym. Pentti Linkola jest jednym z nielicznych myślicieli, ekologicznych, którego refleksja sięga tak głęboko w analizie praprzyczyn tego kryzysu, wskazując jednocześnie na ostateczne zwycięstwo natury nad swoim nowotworem, którym jest gatunek ludzki. Twierdzi on, że nawet teraz w historycznym momencie tak znaczącego opanowania przez człowieka żywiołów, przyroda pokazuje swą nagą bezwzględną siłę w postaci chorób, klęsk żywiołowych oraz globalnego ocieplenia klimatu. Jeszcze ważniejszym jest, że nasze podstawowe zasoby znikają w oczach. Istnieją prognozy twierdzące np. że w XXI w. towarem bardziej deficytowym od kończącej się ropy naftowej, będzie słodka woda. Kontynuowanie obecnej drogi, którą podąża ludzkość spowoduje w konsekwencji śmierć nie tylko tak bardzo od nas oddalonego już środowiska ale i nas samych jako gatunku. Linkola gardzi komfortem i bezpieczeństwem jakie zbudowała dla nas współczesna cywilizacja czyniąc nasze życie ograniczonym i nudnym. Twierdzi, że poziom osobistego zadowolenia wynika m.in. z pokonywania przeciwieństw z walki z żywiołami zarówno zewnętrznej jak i wewnętrznej natury. Wraz z rozwojem nowoczesnych społeczeństw ta możliwość została nam odebrana, ludzie mogą iść do pracy, korzystać ze środków masowej komunikacji, jeść do woli ale nigdy nie będą szczęśliwi, ponieważ odebrano im możliwość walki, tak jak robili to ich przodkowie. Linkola twierdzi, że tego rodzaju kierunek jest z gruntu antyhumanistyczny i wbrew naturze. Uważa, że prawie wszystkie wynalazki ostatnich 100 lat nie wnoszą do życia ludzi nic dobrego, służąc jedynie ułatwianiu życia i rozrywce. Postuluje zlikwidować większość tych technicznych udogodnień, zostawiając jedynie te, które nie niszczą naturalnego środowiska człowieka. Aby wprowadzić w życie tak radykalne rozwiązania potrzebna jest według Linkoli dyktatura, ale najlepiej dyktatura zdecentralizowana, nie zarządzająca ludźmi z odległej stolicy, tylko dyktatura rozumiana jako przywództwo lokalne oparte na autorytecie wśród miejscowej ludności. Dyktatura ta oczywiście ma strać na straży żelaznych i niepodważalnych dogmatów ideologii enwiromentalistycznej.

ZAKOŃCZENIE


Poglądy Pentti Linkoli zaliczyć można bez wątpienia na dzień dzisiejszy w poczet ekstremalnych idei i można założyć z dużą dozą prawdopodobieństwa, że jako zamknięty system aksjologiczny umrą wraz ze śmiercią ich autora nie doczekawszy się większej popularności czy w ogóle zrozumienia. Istotne w tej postaci, wydaje się że jest ona z góry lekceważona, właśnie za tą swoją skrajność. Etykieta ekofaszysty wypycha go na pozycje marginesowe na szerokim obecnie rynku światopoglądów i idei ekologicznych, blokując zupełnie przedostanie się do oficjalnego dyskursu publicznego na gruncie . Ta marginalizacja zwalnia oficjalną naukę od próby zmierzenia się z tymi skrajnie ekologicznymi poglądami.

Historia jednak udowodniła wielokrotnie, że skrajne i niewyobrażalne poglądy i idee w konkretnym obiektywnie istniejącym kontekście przestawały być skrajne i stawały się rzeczywistością. Po przyklejeniu etykiety „ekofaszysty” być może na dzień dzisiejszy zasłużonej czujemy się zwolnieni z wszelkiej dyskusji z poglądami i postawą życiową Linkoli.

Nie należy jednak zapominać, że poglądy skrajne niosą w sobie zawsze pewien element wizjonerski i profetyczny. Lekceważenie i odrzucanie w całości Linkoli, może np. utrudniać oficjalnej akademickiej nauce spojrzenie w przyszłość bez żadnych kompleksów i zahamowań. Wydaje się, że rację miał Emil Cioran, twierdząc, że margines jest naturalnym terenem poznania.

Wielkie globalne problemy ekologiczne są bez wątpienia przyszłością świata. Jest to jednak na dzień dzisiejszy problem mimo wszystko powszechnie przyjmowany jako odległy i mocno abstrakcyjny. Świadomość zagrożeń dla środowiska naturalnego jest płytka i naprawdę nie znamy politycznych i społeczno-kulturowych skutków jakie mogą na całym świecie zrodzić braki wody, żywności, energii czy realnej przestrzeni do życia ludzi.

Co więc stanie się kiedy na świecie zapanuje już w ostatecznym stadium kryzys ekologiczny? Z dużą dozą prawdopodobieństwa stanie się tak jak zawsze w czasach wielkich kryzysów. Gwałtownie wzrośnie społeczne zapotrzebowanie na proste, szybkie i zdecydowane recepty, których zrealizowanie rozwiąże wszystkie problemy. W ten sposób skrajne na dziś poglądy ekofaszysty Pentti Linkoli mają szansę stać się bardziej powszechnie znanymi.

Kornel Sawiński

1 Linkola, Pentti & O. Hilden: Suuri Lintukirja. Otava 1955, edycja wznowiona w 1962.
2 Isänmaan ja ihmisen puolesta: Mutta ei ketään vastaan. Czwarta edycja. Helsinki: Suomen sadankomitealiitto, 1981 (third edition 1970)
3 Tekst dostępny w języku fińskim na stronie www.mikaelavuorio.fi/dokumentit/Unelmat_paremmasta_maailmasta.pdf
4 Linkola Pentti Unelmat paremmasta maailmasta. Piąta edycja. Porvoo:, 1990
5 Linkola Pentti Voisiko elämä voittaa, Helsinki 2004.
6 http://www.anus.com/zine/db/linkola_pentti/
7 http://www.angelfire.com/zine/thefallofbecause/articles/humanflood.html
8 http://www.penttilinkola.com/pentti_linkola/ecofascism_writings/gets_softer_but_will_not_bend/
9 http://pentti-linkola.blog.com/Finnish%20Natural%20Heritage%20Foundation/
10 http://www.corrupt.org/data/files/pentti_linkola/
11 http://ulvhel.110mb.com/ulvhel4/pliki/linkola.html#1

 

BIBLIOGRAFIA


1. Linkola, Pentti & O. Hilden, Suuri Lintukirja, Otava 1955.
2. Linkola Pentti, Unelmat paremmasta maailmasta, Porvoo 1990.
3. Linkola Pentti, Voisiko elämä voittaa, Helsinki 2004.
4. Skolimowski Henryk Ocalić Ziemię, Świt filozofii ekologicznej, Warszawa 1991.
5. Wierciński Andrzej, Antropogeneza - ewolucja cywilizacji, Warszawa 1981.


BIBLIOGRAFIA PUBLIKACJI PRASOWYCH


1. Kania I. Dwa programy Jahwe a
źródła współczesnego kryzysu ekologicznego. [w] Peruurweru biblijne
korzenie ochrony oraz niszczenia przyrody.
Tom VIII Biblioteki 'Zielone Brygady', Kraków, 1994.
2. Wierciński Andrzej, Ewolucja magii i religii, skrypt UW, Warszawa 1989, s. 31-33 i 91.

SPIS ADRESÓW INTERNETOWYCH

1. www.mikaelavuorio.fi/dokumentit/Unelmat_paremmasta_maailmasta.pdf
2. www.anus.com/zine/db/linkola_pentti/
3. www.angelfire.com/zine/thefallofbecause/articles/humanflood.html
4.www.penttilinkola.com/pentti_linkola/ecofascism_writings/gets_softer_but_w ill_not_bend/
5.http://penttilinkola.blog.com/Finnish%20Natural%20Heritage%20Foundation/
6. http://www.corrupt.org/data/files/pentti_linkola/
7. http://ulvhel.110mb.com/ulvhel4/pliki/linkola.html#1

Komentarze

Popularne posty z tego bloga

Popieram akcję Grzegorza Brauna

Separatyści wygrywają w Polinezji Francuskiej

Jak nie być oszołomem