Fort XV Twierdzy Modlin

 

Fort wybudowany przez Rosjan w latach 1912-1915 według modelu fortu Bujnickiego, w ramach grupy fortowej Carski Dar (oprócz fortu, tworzą go także koszary i tradytor lewej flanki oraz punkt oporu prawej flanki), w klasyfikacji rosyjskiej noszący numer XV. Budowa fortu kończona była pośpiesznie, część materiałów nie dotarła na miejsce, wobec czego sporo zaplanowanych elementów nigdy ostatecznie nie zostało wybudowanych.

Grupa fortowa położona jest na strategicznej linii kolejowej do Nasielska i dalej w kierunku Gdańska, toteż w 1915 r. na tym odcinku skoncentrowało się natarcie niemieckie i tu też najsilniejsza była w rejonie Modlina obrona rosyjska. Wojska niemieckie nadciągnęły pod forty 8-9 sierpnia, wykorzystując do transportu żołnierzy i artylerii linię kolejową. Rosjanie opierali swoją taktykę na wykorzystaniu walorów obronnych okolicznych lasów i ukształtowania terenu, ich artyleria była jednak nadmiernie rozproszona, garnizonom brakowało amunicji, a przeszkolenie i morale żołnierzy były niewystarczające.

Ostrzał artyleryjski fortów przez Niemców rozpoczął się 13. sierpnia. Trzy dni później 5. i 6. kompania 101. saksońskiego pułku Landwehry zajęła punkt oporu prawej flanki. 17. sierpnia zdobyty został też fort XV.

Walki w okolicy grupy fortowej toczyły się też w 1920 r., gdy 16. sierpnia bolszewicy bezskutecznie próbowali zdobyć m.in. fort XV, zostali jednak odparci przez kontrofensywę polską jeszcze przed południem tego dnia.

W okresie II RP fort XV zajmowany był przez Wojsko Polskie. Po II wojnie światowej w rękach wojska była całość grupy fortowej. W sąsiedztwie fortu XV znajduje się doskonale zachowany opuszczony kompleks budynków współczesnej bazy wojskowej – według pogłosek, miał zostać porzucony z końcem PRL, stan zabudowań wskazuje jednak, że były użytkowane jeszcze kilka lat temu.