Dwór na Wyczółkach

 

Dworek wybudowany w 1805 r. dla kasztelana Franciszka Krotkowskiego, następnie należał do rodziny Romanów, w 1842 r. stał się zaś własnością prof. Fryderyka Skarbka (1792-1866), którego żona Ludwika od 1802 r. była z kolei właścicielem wsi Żelazowa Wola wraz z tamtejszym dworem, w którego wschodniej oficynie urodził się w 1810 r. Fryderyk Chopin. Kolejnymi właścicielami dworu byli hrabianka Grabowska, Konstanty Grabowski, Antoni Żukowski, na koniec zaś rodzina Berensewiczów.

W 1938 r. Wyczółki włączono do Warszawy, w związku z czym w 1945 r. dwór został przejęty przez państwo na podstawie dekretu Bieruta. W latach 1970. planowano w nim urządzić ośrodek rekreacyjny dla załogi Kombinatu Budownictwa Miejskiego „Południe”, który w pobliżu miał swoją fabrykę domów.

W latach 1990. dwór wraz z posiadłością o powierzchni 36 375 m² odzyskał Andrzej Józef Beręsewicz, który zachował ją do swej śmierci na przełomie XX/XXI wieku. Spadkobiercą Beręsewicza i obecnym właścicielem dworku jest Paweł Sierpiński.

Co najmniej od nacjonalizacji dwór nieustannie niszczeje. Władze państwowe nie miały środków i koncepcji na jego zagospodarowanie a obecni właściciele uchylają się od działań konserwacyjnych, czekając aż dwór się zawali i będzie można wykreślić go z rejestru zabytków do którego wpisany został w 1952 r.

Od lat temat kondycji dworu jest przedmiotem zainteresowania prasy i radnych dzielnicy Ursynów, alarmujących o postępującej degradacji zabytku. Historię dworu opisał starający się też interweniować dla jego ratowania znany varsavianista prof. Lech Królikowski.